สั่งอาหาร Grab Lineman บ่อยๆ จะทำยังไงไม่ให้อาหารเสียเร็ว?

เหตุการณ์ที่สั่งอาหารจาก Grab หรือ Lineman มาแล้วเสียเร็วมาก ทั้งที่เพิ่งได้รับ เป็นเรื่องที่น่าหงุดหงิดสำหรับหลายๆคน ซึ่งสาเหตุไม่ได้มาจากคนส่ง หรือทางร้านแต่อย่างใด แต่มันอยู่ที่ "อุณหภูมิของอาหาร" และ "สภาพแวดล้อมระหว่างการขนส่ง" ที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ซึ่งวันนี้ เราจะมาดูวิธีการรับมือ เพื่อเก็บอาหารไว้รับประทานให้ได้นานที่สุดกัน

เข้าใจหลักการ ทำไมอาหารถึงเสียเร็ว โดยเฉพาะจาก Delivery?

อาหารร้อนๆ กับฝาที่ปิดมิดชิดแน่นมากๆ

ร้านอาหารมักจะบรรจุอาหารขณะที่ยังร้อนหรืออุ่นอยู่ลงในกล่องพลาสติกทันที พอปิดฝากล่องมิดชิด ความร้อนก็จะทำให้เกิดไอน้ำสะสมภายในกล่อง เมื่อไอน้ำควบแน่นเป็นหยดน้ำ จะยิ่งเพิ่มความชื้นและสร้างสภาพแวดล้อมที่อุ่นและชื้นแฉะ ซึ่งถือเป็นสวรรค์ของแบคทีเรีย ทำให้มันเจริญเติบโตและย่อยสลายอาหารได้เร็วกว่าปกติมาก

สั่งอาหารจากร้านไกลๆ กินเวลานาน

แม้จะเป็นการขนส่งแค่แป๊ปเดียว แม้จะเป็นการสั่งจากร้านไกลๆก็ตาม แต่ในช่วงเวลานั้นๆ อาหารยังคงมีความร้อนและไอน้ำสะสมอยู่ภายในกล่อง ทำให้แบคทีเรียที่อาจปนเปื้อนอยู่ในอากาศหรือในอาหารอยู่แล้ว ทำงานอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงหน้าร้อนหรือช่วงเวลาที่อากาศอบอ้าว

อาหารประเภทกระทิ เสียง่าย

อาหารบางชนิด เช่น อาหารที่มีกะทิ, อาหารที่มีความชื้นสูง หรืออาหารที่ปรุงสุกไม่ทั่วถึง จะบูดเสียได้ง่ายกว่าอาหารแห้งหรืออาหารที่ผ่านการปรุงด้วยความร้อนสูงมากๆ

หลักการทางวิทยาศาสตร์ ทำไมอาหารใส่กล่องพลาสติกถึงเสียเร็ว?

สาเหตุหลักที่ทำให้อาหารเสียในกล่องพลาสติกอย่างรวดเร็ว แม้จะใส่เพียงแค่แป๊บเดียว ก็คือ การเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ และ ปฏิกิริยาทางเคมี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่ออาหารที่ใส่ลงไปยังมีความร้อนอยู่ และการสั่งอาหารออนไลน์ และต้องรีบส่ง ทางร้านไม่มีเวลามานั่งรอให้อาหารเย็นลงอยู่แล้ว

ความชื้นของอาหาร 

เมื่อร้านอาหาร หรือแม้แต่การทำอาหารที่บ้านก็ตาม การใส่อาหารที่ยังร้อนลงในกล่องพลาสติก ไอน้ำจากอาหารจะระเหยออกมา ไอน้ำเหล่านี้เมื่อสัมผัสกับพื้นผิวกล่องที่เย็นกว่าก็จะเกิดการ ควบแน่น (Condensation) กลายเป็นหยดน้ำเล็กๆ เกาะอยู่ด้านในฝาและข้างกล่อง หยดน้ำเหล่านี้สร้างสภาพแวดล้อมที่ อับชื้นและอุ่น ซึ่งเป็นสภาวะที่เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับ แบคทีเรียและเชื้อรา ในการเจริญเติบโตและขยายพันธุ์อย่างรวดเร็ว ทำให้อาหารเน่าเสียได้ภายในเวลาไม่นาน

ปฏิกิริยาของเอนไซม์ และ จุลินทรีย์ ทำให้ รสชาติเปลี่ยนไป

อุณหภูมิที่ว่ามา จะช่วยเร่งปฏิกิริยาต่างๆ ให้เร็วขึ้น เมื่ออาหารยังมีความร้อนอยู่ เอนไซม์ ที่อยู่ในอาหารจะทำงานได้ดีขึ้น ทำให้เกิดการย่อยสลายสารอาหาร เช่น โปรตีนและไขมัน ซึ่งเป็นกระบวนการที่ทำให้รสชาติและเนื้อสัมผัสของอาหารเปลี่ยนไป นอกจากนี้ ความร้อนยังกระตุ้นให้จุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนในอาหารตั้งแต่แรก หรือที่เข้ามาเมื่อเปิดฝา ทำงานอย่างเต็มที่ โดยจะผลิตสารเคมีที่ทำให้เกิดกลิ่นเหม็นและรสเปรี้ยว ซึ่งบ่งบอกว่าอาหารเริ่มเสียแล้ว

แรงดันของอากาศก็มีผล 

เมื่อปิดฝากล่องที่บรรจุอาหารร้อน อากาศภายในกล่องจะมีความร้อนสูงและขยายตัว เมื่ออาหารเริ่มเย็นตัวลง อากาศภายในกล่องจะหดตัว ทำให้เกิดสภาวะสูญญากาศบางส่วน ซึ่งอาจช่วยป้องกันการปนเปื้อนจากอากาศภายนอกได้บ้าง แต่หากมีแบคทีเรียอยู่ภายในแล้ว มันก็จะยังคงเติบโตต่อไปได้ดี

ดังนั้น เทคนิคสำคัญที่ควรจำคือ ต้องรอให้อาหารเย็นสนิทก่อนปิดฝาและนำไปเก็บในตู้เย็น เพื่อหยุดการทำงานของทั้งเอนไซม์และจุลินทรีย์ และลดความชื้นที่เกิดจากการควบแน่น ซึ่งเป็นตัวการหลักที่ทำให้อาหารเสียเร็วนั่นเอง

อ้างอิง Food Science and Technology UC Davis

หลังรับอาหารมาแล้ว จะต้องทำยังไงให้อยู่ได้นาน?

เมื่อรับอาหารมาแล้ว ควรย้ายอาหารจากกล่องพลาสติกของร้านใส่ภาชนะที่แห้งและสะอาด เช่น จาน, ชาม หรือกล่องแก้ว แล้วปล่อยให้อาหารเย็นลง และเมื่ออาหารเย็นสนิทแล้ว ให้ปิดฝาภาชนะให้แน่นแล้วนำไปแช่ในตู้เย็นโดยเร็วที่สุด ซึ่งจะช่วยหยุดการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและยืดอายุอาหารออกไปได้หลายชั่วโมงหรือเป็นวัน และกล่องเก็บอาหารที่มีคุณภาพสูง มีส่วนช่วยอย่างมากในการทำให้อาหารอยู่ได้นานขึ้น กล่องประเภทนี้จะทำงานโดยการไล่อากาศออกจากภาชนะ ทำให้ไม่มีออกซิเจน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่เชื้อจุลินทรีย์หลายชนิดต้องใช้ในการเจริญเติบโต การลดออกซิเจนจะช่วยชะลอการเน่าเสียของอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพกว่าการใช้กล่องพลาสติกธรรมดา