เก้าอี้พลาสติกมาตรฐานอุตสาหกรรม (มอก.) สำคัญแค่ไหน?

เก้าอี้พลาสติก เป็นสินค้าที่ถูกใช้งานอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน โดยเฉพาะในธุรกิจร้านอาหาร โรงแรม และงานจัดเลี้ยง ซึ่งมีการใช้งานบ่อยและต้องเปลี่ยนทดแทนอยู่เสมอ ดังนั้น คุณภาพ และ ความปลอดภัย ของเก้าอี้จึงไม่ใช่แค่เรื่องของความทนทาน แต่ยังเกี่ยวข้องโดยตรงกับ ความปลอดภัยของผู้ใช้งานในชีวิตประจำวันอีกด้วย

เพื่อให้มั่นใจได้ว่าเก้าอี้พลาสติกที่จำหน่ายในประเทศไทยมีความปลอดภัยเพียงพอ สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) จึงได้กำหนดมาตรฐาน มอก. 1309 สำหรับ “เครื่องเรือนพลาสติก” ขึ้น เพื่อใช้เป็นเกณฑ์กลางในการรับรองคุณภาพ ความแข็งแรง และความปลอดภัยของสินค้านั่นเอง (สำหรับผู้สนใจรายละเอียด มอก.1309 อ่านต่อได้ที่นี่)

แม้ว่า มอก. 1309 จะเป็นมาตรฐานแบบ “สมัครใจ” (ไม่บังคับใช้ทางกฎหมายกับผู้ผลิตทุกราย) แต่การที่ผู้ผลิตเลือกยื่นขอรับรองมาตรฐานนี้ถือเป็น การแสดงความรับผิดชอบต่อผู้บริโภค และสะท้อนถึงความตั้งใจในการควบคุมคุณภาพให้เหนือกว่ามาตรฐานขั้นต่ำทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับสินค้าที่ต้องรองรับน้ำหนักและมีผลต่อความปลอดภัยของผู้ใช้งานโดยตรง

ทำความเข้าใจ มอก. สำหรับเก้าอี้พลาสติก

มอก. หรือ “มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม” คือข้อกำหนดที่ออกโดย สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) เพื่อใช้เป็นแนวทางให้ผู้ผลิตสร้างสินค้าที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และได้มาตรฐานเดียวกันในตลาด

มอก. แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ

1. มอก. บังคับ — เป็นมาตรฐานที่กฎหมายกำหนดให้สินค้าบางประเภทต้องผ่านการรับรองก่อนจำหน่าย เช่น สินค้าที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยโดยตรง (ไฟฟ้า, รถยนต์, วัสดุก่อสร้าง)
2. มอก. ทั่วไป — เป็นมาตรฐานที่ผู้ผลิตสามารถ “ขอรับรองได้ตามความสมัครใจ” เพื่อยืนยันคุณภาพสินค้า

สำหรับเก้าอี้พลาสติก มอก. ที่เกี่ยวข้องถือเป็น “มอก. ทั่วไป” การที่ผู้ผลิตเลือกขอการรับรองประเภทนี้ แสดงถึง ความตั้งใจจริงในการยกระดับคุณภาพสินค้า และสร้างความมั่นใจให้ผู้บริโภค ว่าผลิตภัณฑ์มีการควบคุมมาตรฐานตามเกณฑ์ทางเทคนิคของ สมอ. ซึ่งเหนือกว่าข้อกำหนดขั้นต่ำทั่วไปในตลาด

เดิมที เก้าอี้พลาสติกอเนกประสงค์อยู่ภายใต้มาตรฐาน มอก. 1309-2538 ซึ่งประกาศใช้มานานกว่า 25 ปี อย่างไรก็ตาม สมอ. ได้ปรับปรุงเกณฑ์ครั้งใหญ่และประกาศใช้มาตรฐานใหม่คือ มอก. 1309-2567: เครื่องเรือนอเนกประสงค์ — เก้าอี้พลาสติกมีพนักพิง ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2568 เป็นต้นไป (อ้างอิง TISI)

มาตรฐานใหม่นี้ครอบคลุมเก้าอี้พลาสติกที่มีการขึ้นรูปเป็นชิ้นเดียว มีสี่ขาและพนักพิง โดยเป็น “เก้าอี้นั่งเดี่ยว” ที่ไม่สามารถปรับระดับหรือหมุนได้ อาจมีการติดวัสดุกันลื่นที่ปลายขาได้ แต่ ไม่รวมถึงเก้าอี้โยก เก้าอี้เบาะ หรือเก้าอี้ไฟเบอร์กลาส

ทำไมเก้าอี้พลาสติก ควรมี มอก. หล่ะ?

เรื่องของอุบัติเหตุ

การมี มาตรฐาน มอก. 1309 ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของ “เอกสารรับรอง” เท่านั้น แต่คือ หลักประกันความปลอดภัยของผู้ใช้งาน และเป็นตัวชี้วัดคุณภาพของวัสดุและกระบวนการผลิตที่อยู่เบื้องหลังเก้าอี้แต่ละตัว ยกตัวอย่างเช่น เก้าอี้ที่ผ่านการรับรอง มอก. ต้องผ่านการทดสอบความแข็งแรงหลายรูปแบบ เช่น

1. แรงกดคงที่ (Static Load Test) สูงสุดถึง 1,300 นิวตัน (≈132 กก.)
2. การทดสอบแรงกระแทก (Impact Test) จำลองการทิ้งน้ำหนักซ้ำหลายครั้ง
3. การทดสอบความล้า (Fatigue Test) มากถึง 50,000 รอบการนั่ง

ผลการทดสอบเหล่านี้รับประกันว่าเก้าอี้จะไม่แตก หรือล้มคว่ำง่ายระหว่างใช้งานจริง เหมาะกับสถานที่ที่มีการใช้งานต่อเนื่อง เช่น ร้านอาหาร โรงเรียน หรือห้องสัมมนา

ในเชิงสุขภาพ

เก้าอี้ราคาถูกที่ไม่ได้มาตรฐาน มักใช้ พลาสติกรีไซเคิลหรือสารเติมแต่งราคาถูก ซึ่งอาจมีสารเคมีอันตราย เช่น

1. พทาเลต (Phthalates) ที่รบกวนฮอร์โมนและเพิ่มความเสี่ยงมะเร็ง
2. บิสฟีนอลเอ (BPA) ที่กระทบต่อระบบสืบพันธุ์และพัฒนาการเด็ก
3. สารหน่วงไฟกลุ่มฟอสเฟต (OPFRs) และ PAHs ที่เกี่ยวข้องกับความเสียหายของเซลล์และสมอง

สารเหล่านี้สามารถ “ซึมออกจากพลาสติก” ได้เมื่อโดนความร้อนจากแสงแดดหรือร่างกาย และอาจสะสมในร่างกายหรือสิ่งแวดล้อมในระยะยาว เก้าอี้ที่ผ่าน มอก. ต้องใช้ พลาสติกเกรดบริสุทธิ์ (Virgin PP / HDPE) ซึ่งไม่จำเป็นต้องเติมสารพิษเหล่านี้ จึงปลอดภัยกว่ามาก

ความเสี่ยงของผู้ประกอบการ

สำหรับเจ้าของกิจการ ร้านอาหาร หรือโรงเรียน การเลือกใช้เก้าอี้ที่ผ่าน มอก. คือ การป้องกันปัญหาทางกฎหมายและความเสียหายทางภาพลักษณ์ หากเกิดอุบัติเหตุจากเก้าอี้ล้ม หรือพลาสติกแตกจนทำให้ผู้ใช้บาดเจ็บ